Yapay Zekâ Kanun Teklifi Gündemde

Giriş

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (“TBMM”) 23 Temmuz 2025’te sunulan 5237 sayılı ve 26/9/2004 tarihli Türk Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Teklif”), yapay zekâ sistemlerinin hızla yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan hukuki belirsizlikler, siber güvenlik riskleri ve özellikle kişilik hakları ile kamu düzenine yönelik tehditlere karşı mevcut temel kanunlarda kapsamlı değişiklikler yapmayı amaçlamaktadır.

Teklif, yapay zekâyı hukuki zeminde tanımlamakta; ceza sorumluluğu, erişim engelleme süreleri, veri güvenliği, ayrımcılık yasağı ve sahte biçimde üretilen ("Deepfake") içeriklerin etiketlenmesi gibi kritik alanlarda yeni yükümlülükler ve yaptırımlar öngörmektedir.

• Yapay Zekâ Suçlarında Yeni Ceza Sorumluluğu Rejimi

Teklif, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na (“TCK”) eklenecek hükümlerle, yapay zekâ sistemleri aracılığıyla işlenen suçlarda sorumluluğu kullanıcı ve geliştirici yönünden ayrı ayrı düzenlemektedir. Buna göre, yapay zekâ sistemini suç teşkil eden bir fiile yönlendiren kullanıcı fail olarak cezalandırılacaktır. Ayrıca, sistemin tasarımı veya eğitimi nedeniyle suçun işlenmesine imkân sağlayan geliştirici bakımından verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.

• Deepfake İçeriklere Karşı Hızlı Müdahale ve Etiketleme Zorunluluğu

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Hakkında Kanun’a (“İnternet Kanunu”) eklenen madde ile kişilik haklarına aykırı, kamu güvenliğini tehdit eden veya deepfake niteliği taşıyan yapay zekâ içeriklerine karşı etkili ve hızlı müdahale amaçlanmaktadır. Bu kapsamda erişim engelleme ve içerik kaldırma işlemleri için süre 6 saate indirilmektedir. İçerik sağlayıcılar ile yapay zekâ geliştiricileri bu yükümlülükten müştereken sorumlu tutulacaktır. Ayrıca eklenecek bir başka madde ile ise yapay zekâ sistemleri aracılığıyla üretilen görsel, işitsel veya metinsel Deepfake içeriklerin, içeriğin kullanıcıya yapay olarak üretildiğine dair “Yapay Zekâ Tarafından Üretilmiştir” ibaresinin açık, görünür ve silinemez biçimde etiketlenmesi zorunlu hale gelecektir. Etiketleme yükümlülüğüne aykırılık hâlinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“BTK”) tarafından 500.000 TL ile 5.000.000 TL arasında idari para cezası uygulanabileceği gibi ihlalin sistematik biçimde ve kasıtlı olarak gerçekleştirilmesi halinde içerik sağlayıcının erişimin engellenmesine karar verilebilecektir. BTK’nin bu madde uyarınca denetim yapma ve teknik izleme araçlarını kullanma yetkisi bulunmaktadır.

• Ayrımcı Veri Setlerine Karşı KVKK Koruması

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na (“KVKK”) eklenecek hükümlerle, yapay zekâ uygulamalarında kullanılan veri setlerinin anonimlik, ayrımcılık yasağı ve meşruiyet ilkelerine uygun olması zorunlu kılınmaktadır. En önemli yenilik, ayrımcı veri setlerinin kullanılmasının açıkça veri güvenliği ihlali sayılacak olmasıdır. Bu düzenleme, yapay zekâ modellerinin önyargı (bias) içeren verilerle eğitilmesini engellemeyi ve bireylerin temel haklarını korumayı hedeflemektedir.

• BTK’nin Genişleyen Yetkileri

Teklif, 7545 sayılı Siber Güvenlik Kanunu ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu üzerinden BTK’ye önemli yetkiler tanımakta ve yapay zekâ hizmet sağlayıcılarına ise kapsamlı yükümlülükler getirmektedir. Teklif doğrultusunda BTK, kamu düzenini veya seçim güvenliğini tehdit eden yapay zekâ içerikleri hakkında acil erişim engelleme kararı verebilecektir. Bu yükümlülüğe aykırılık hâlinde 10 milyon TL’ye kadar idari para cezası uygulanacaktır.

Ayrıca yapay zekâ hizmet sağlayıcılarına; eğitim veri setlerinin şeffaflığını ve denetlenebilirliğini sağlama, manipülatif bilgi üretimini önleyecek içerik doğrulama mekanizmaları kurma, halüsinasyon (yanılsama) riskini azaltacak algoritmik kontroller uygulama, yüksek riskli kullanım alanlarında insan onaylı denetim mekanizmaları tesis etme ve düzenli aralıklarla güvenlik zafiyet testleri yapmak gibi kapsamlı yükümlülükler getirilmektedir. Bu önlemleri yerine getirmeyen hizmet sağlayıcılarına 5 milyon TL'ye kadar idari para cezası uygulanacağı gibi, kamu düzenini tehdit eden ağır ihlallerde geçici faaliyet durdurma cezası verilebilecektir.

• Sosyal Ağ Sağlayıcılarının TCK Riski

Teklif, İnternet Kanunu’nun erişim engelleme kapsamını radikal bir şekilde genişletmektedir. Düzenlenmiş mevcut suçlara ek olarak, yapay zekâ sistemleri aracılığıyla kolayca yayılabilecek olan hakaret (TCK 125), tehdit (TCK 28) ve insanlığa karşı suçları (TCK 77) da içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecek suçlar arasına dahil etmektedir. Ayrıca Teklif, genişletilmiş suç listesindeki hususların, yapay zekanın faaliyet gösterdiği sosyal ağ sağlayıcıları için de TCK hükümlerinin uygulanabilirliğini sağlamakta ve böylece, bu platformların kendi yapay zekâ tabanlı hizmetleri üzerinden işlenen suçlardan kaynaklanan hukuki sorumluluklarını ciddi ölçüde artırarak, bu platformlara yönelik TCK hükümlerinin uygulanmasının önünü açmaktadır.

Sonuç

Teklif, yapay zekâ alanında TCK’de artırılmış ceza sorumluluğu, Deepfake ve benzeri içerikler için 6 saatlik müdahale zorunluluğu, KVKK kapsamında ayrımcı veri setlerinin açık bir ihlal olarak kabulü ve BTK’nin 10 milyon TL’ye varan idari para cezası yetkisi gibi güçlü araçlar öngörmektedir. Halihazırda komisyonda bulunan Teklif doğrultusunda, yapay zekâ kullanan tüm şirketlerin, bu yeni yükümlülüklerle uyumlu olacak şekilde operasyonel ve teknik altyapılarını gözden geçirmesi ve gerekli önlemleri alması, olası hukuki ve mali yaptırımlardan kaçınmak bakımından önem taşımaktadır.

Teklif metninin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.